1986 yılının baharında, Çernobil Nükleer Santrali’nde Reaktör 4’ün patlamasıyla bir kıyamet yaşandı. Dünya tarihinde, bugüne kadar insanlığın sebep olduğu en büyük felaket olarak bilinen olayın radyasyon etkileri maalesef hala sürüyor. İtfaiyecilerle birlikte ölü sayısı daha da arttı. Sızıntılar, radyasyon hastalığına sebep oldu. İşte facia hakkında ilginç bilgiler…
7. seviyede olan bir diğer felaket ise 2011’de gerçekleşen Fukuşima I Nükleer Santrali kazası. Yayılan radyasyon oranı ise Hiroşima ve Nagasaki’ye yapılan atom bombası saldırısının 100 kat daha fazlası.
2. Saklanılmaya çalışılan büyük bir sır…
Felaket ilk başlarda, Ukrayna otoriteleri tarafından saklandı. Reaktörün patladığını, patlamadan 2 gün sonra itiraf ettiler. O zamanlar Ukrayna’nın bir parçası olduğu Sovyet Birliği’nin bile kazadan haberi yoktu.
3. Ve sır, ortaya çıkar…
Çernobil Nükleer Santrali’nde gerçekleşen korkunç kazanın ortaya çıkmasında Sovyetler Birliği’nin bir rolü yoktu. İsveç’teki, bölgeden 1100 km uzaklıktaki Forsmark Nükleer Santrali’ndeki radyasyon dedektörünün patlamasıyla ortaya çıktı. Alarm sayesinde oluşan tedirginlik nedeniyle, radyasyon seviyeleri kontrol edildi. Forsmark’ta bir sorun yoktu.
4. Kıyamet kopar…
Reaktör patladıktan sonra, yüzlerce itfaiyeci yangını durdurmaya çalıştı. Saat başı 300 bin ton su kullanıldı. Birinci ve ikinci reaktöre su sızma korkusuyla itfaiyeciler çalışmalarını durdurmak zorunda kaldı. Su yangını durduramayınca, helikopterlerin yardımıyla 5000 ton bor, kil, kum, dolomit ve kurşun döküldü.
5. Uzay aracı Lunokhod bile yardımcı olamadı.
Lunokhodların ne olduğunu merak ediyorsanız, SSCB tarafından reaktör patlamasındaki birikintileri temizlemeye yardımcı olmak için yerleştirilmiş insansız ay arama robotları oluyorlar. Robotlar yardımcı olamadı ve insanlar hayatlarını riske atmak zorunda kaldı.
6. Neyin suçu?
Korkunç kazayla ilgili iki tane çelişkili teori var. Birisi, suçun elektrik santrali operatörlerine diğer suçlama ise yüksek güçlü kanal tipi reaktörün tasarımına yapılıyor. Olay hala gizemini koruyor.
7. Olayın gerçek kurbanları kim?
Gerçek kurbanlar, ironik bir şekilde sınırlanmış bölge içindeki insanlardı. Trajedi ilk olarak, yangını reaktörün patlamasından kontrol etmeye çalışan itfaiyecilerin başına geldi. Ne ile karşı karşıya olduklarını bilmeyen cesur itfaiyecilerin ölüm haberi, birkaç gün içinde bildirildi.
8. Talihsizlik, kurtarıcıların peşini bırakmadı.
Sovyetler Birliği’nin her yerinden yaklaşık 600.000-800.000 işçi ve itfaiyeci kurtarmaya geldi. 2 yıl boyunca, yangını söndürmek için, radyoaktif ekipmanlarını, evleri ve depoları gömmek için çalıştılar. Ayrıca, mezarların etrafındaki radyoaktif materyali de sardılar. Bu insanların çoğu ya öldü, ya engelli kaldı ya da intihar etti.
9. Vefat edenleri onurlandırdılar.
Çernobil itfaiye istasyonunun önünde, cesur itfaiyecilerin fedakarlığını onurlandırmak adına bir anıt dikildi.
10. Facianın etkileri kendisinden daha geniş kapsamlı hale geldi.
Bu korkunç olay, kimsenin hayal edemeyeceği kadar geniş kapsamlı oldu. Sadece komşu ülkesi Belarus’u etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda Korsika Adası’na da yayıldı. Reaktör patlamasından kaynaklanan radyoaktif bulut, birçok Avrupa ülkesinde de büyük hasara neden oldu. Avrupa’da radyasyon seviyesinin, Ukrayna’daki sınırlanmış bölgesinden daha fazla olduğu yerler var.
11. Hayatlarını riske atmanın ödülü gerçekten sadece bir kola mı?
Çernobil felaket bölgesi temizlendikten sonra yetkililer, temizlik operasyonunun bittiğini işaretlemek için bacaya kırmızı bayrak asılmasını emretti. Yüksek radyasyon seviyeleri nedeniyle operasyon inanılmaz derecede riskliydi. Üç adam, işi yapmak için en üste tırmanmaya zorlandı ve günün sonunda bir kola ile ödüllendirildiler.
12. Bitkiler, dev hastalığının kurbanı oldu.
Felaketi takip eden yılda, genetik ve botanik uzmanları, bölgedeki bitkilerin dev hastalığı mağdurları haline geldiklerini belirtti. Canavar bitkiler, doğal seleksiyonla giderildi. Radyasyona maruz kalma nedeniyle ölü bulunan balıklar bile anormal derecede büyük ve değişkendi.
13. Bölgede çalışanlar için yeterli güvenlik önlemleri alınmadı.
Tasfiye memurları veya temizlik işlerinde ve kimyasal koruma birimlerinde tecrübeli askerler, bölgeyi temizlemek için atandı. Radyoaktif koşullarda kullanmaları için yeterli üniforma yoktu. Bu yüzden kendi giysilerini uyarlamak zorunda kaldılar. Vücutlarının önünü ve arkasını örten, 2-4 mm kalınlığında kurşun levhalarla önlükler yaptılar.
14. Bir sır yetmezmiş gibi, ikinci bir sır daha ortaya çıktı.
Reaktörün 1986’da patlamasından sonra, 11 Ekim 1991’de Çernobil’de türbin salonu reaktörü 2’de bir patlama daha olduğunu sadece birkaç kişi biliyordu. Tavan patladı ama neyse ki radyoaktif bir sızıntı olmadı.
15. Adapte olabilen bitki türleri üredi.
Şaşırtıcı bir şekilde, Çernobil bölgesinde tek bir jenerasyona adapte olmuş ve ışına maruz kalmış bitkiler yetişti. Bilim adamları, soya fasulyesini ışınlanmış bölgede yetiştirip, bu bitkilerin insan kanını radyasyondan korumaya yardımcı olanları da içeren bazı koruyucu proteinler ürettiklerini belirtti.
16. Çernobil, 20.000 yıl boyunca yaşanamaz halde kalacak.
Çernobil elektrik santrali müdürü, bölgenin 20.000 yıl boyunca yaşamaya uygun olmadığını belirtti. Ancak, sınırlanmış bölgeye bir seyahat için 1.500 TL’ye rezervasyon yaptırabilirsiniz. Oldukça garip bir durum.
17. Zehri yok etmek için, bölgede kenevir yetiştiriliyor.
“Fitoremediasyon” olarak bilinen bir işlemde, topraktaki toksinleri uzaklaştırmak için Çernobil’e kenevir ekilmiştir. Aynı zamanda, etkilenen bölgede radyasyonla beslenen bir mantar üremiştir.
18. Bazı insanlar evlerine döndü.
Tesisi çevreleyen alanlar tamamen boşaltılsa da, bazı sakinler bölgeye yeniden yerleşmeye karar verdi. Geri dönen 1200 kişi arasında en çok kadınlar vardı. Sınırlanmış bölge içinde sadece yeniden yerleşimcilere kalıcı olarak izin verilirken, diğer kişiler maksimum 14 gün boyunca içeride kalabiliyor.
19. Reaktörler tahrip olmalarına rağmen bir süre daha kullanıldı.
Çoğu insan 1986’daki patlamadan hemen sonra reaktörlerin kapatıldığını düşünüyor ama durum böyle değil. ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu’na göre, kalan üç reaktör yeniden başlatıldı ve 1999’da devre dışı kaldı.
20. Sağlığa olan etkileri çoğunlukla radyasyondan kaynaklı.
Olay sırasında sadece 31 ölüm bildirilmiş olmasına rağmen, ölümlerin çoğu radyasyondan sonra gerçekleşti. Radyasyona maruz kalma sonucu 6.000’den fazla tiroit kanseri vakası rapor edildi. Belirsiz radyasyon zehirlenmesi korkusu nedeniyle pek çok doktor hamile kadınlara, engelli bir çocuk sahibi olmaktan kaçınmaları için kürtaj yaptırmalarını tavsiye etti.
21. Çernobil günümüzde birçok vahşi hayvana ev olmuş durumda.
Çernobil çevresindeki bölge şimdi geyik, kurt, kunduz, kartal, yaban domuzu, elk, ayı, vaşak, vs. gibi yüzlerce vahşi hayvana ev sahipliği yapıyor. Bölge, dünyanın en eşsiz yaban hayatı koruma alanı haline geldi.
Ben Taha Mumcu, Bilişim sektöründe uzun süreden beri tecrübe edinerek bir yerlere gelmek için çalışmalarına devam eden ve sektörü yakından takip ederek hiç bir veriden geri kalmayan, girişimci ruhu ile tüm işlere elinden geldiğinde çalışma yapan bir girişimciyim. Henüz genç yaşta birçok tecrübeye ulaşan ve koyulan engelleri aşarak bir yerlere gelmek için çaba göstermekten çekinmiyorum.
Sadece sorunun yaşandığı bölge için geçerli olmaması, diğer ülkeleri, toplumları, yaşamı etkilemesi gerçekten bu konuların ihmalkar davranışları kaldırmadığının bir kanıtı, tarihin acı, en kötü, olaylarından birisi. Ülkemize de büyük zararlar vermişti, umarım tekrarlanmaz.
Dünya olarak unutulmaması gereken bir dehşet, paylaşımınız için teşekkürler.
Çernobil çok dehşetler içeren bir yer.Rusya’da bulunur ve bölge full radyo aktiflerle doludur.
rusyanın bir bölgesi olan çernobil nükleer atıklarla doludur.
Sadece sorunun yaşandığı bölge için geçerli olmaması, diğer ülkeleri, toplumları, yaşamı etkilemesi gerçekten bu konuların ihmalkar davranışları kaldırmadığının bir kanıtı, tarihin acı, en kötü, olaylarından birisi. Ülkemize de büyük zararlar vermişti, umarım tekrarlanmaz.